Skąd Pochodzi Chmiel i Jaka Jest Jego Historia
Kiedy słyszysz chmiel myślisz piwo, prawda? Chociaż udział chmielu w produkcji piwa jest tak naprawdę niewielki to jego znaczenie jest ogromne. To chmiel odpowiada w głównej mierze za smak piwa.
To dzięki chmielowi możemy się zachwycać się aromatem tego bardzo popularnego napoju. Niemniej jednak pełni on jeszcze jedną bardzo ważną funkcję.
Chmiel również konserwuje.
Piwo bez chmielu potrafi zepsuć się bardzo szybko. Nawet w przeciągu dwóch lub trzech tygodni. Tradycyjne piwo chmielowe może stać bardzo długo.
I nie jest to żadna przesada. Nie tak dawno temu podczas porządkowania piwnicy znalazłem znane piwo z Janosikiem. Było 7 lat po dacie przydatności do spożycia.
Siedem lat.
I wiesz co? Nie było zepsute. Powiem więcej – nabrało smaku i charakteru!
Dochodzą tu jeszcze niuanse produkcyjne związane piwem z dużych browarów przemysłowych, ale i tak jest to wynik wręcz imponujący.
Niewiarygodne, że jeszcze stosunkowo niedawno, bo na przełomie XIX i XX wieku, w większości przypadków chmiel nie był wykorzystywany w produkcji piwa.
Patrząc na obecne czasy, kiedy ciężko jest znaleźć piwo bez chmielu, jest to sytuacja nie do pomyślenia. Ale tak faktycznie było.
Jako dowód niech posłuży fakt, że w XV wieku w Anglii zakazano dodawania chmielu do ale…
Obecnie ale jest tylko jednym z typów piwa, ale przed rewolucją chmielową były to dwa różne typy napojów. Piwo dosłownie oznaczało napitki chmielowe, podczas gdy inne napoje chmielu nie zawierały.
Szczerze mówiąc cała historia chmielu jest dosyć niesamowita. Pędy chmielu są tak mocne, że kiedyś z włókien chmielu wyrabiano sznury, liny i grube płótno żaglowe.
Skąd Pochodzi Chmiel
Chociaż chmiel jest rośliną niesamowicie popularną ze względu na zastosowanie w produkcji piwa, ale także kosmetyków oraz leków, to jego pochodzenie jest ciężkie do ustalenia.
Nie dlatego, że nie istnieje żadne źródło mówiące o chmielu.
Jest dokładnie na odwrót. O historii uprawy tej pnącej rośliny możesz przeczytać w dalszej części artykułu, ale pierwsze wzmianki o uprawie pochodzą z około 8 wieku.
W Polsce chmiel jest znany jeszcze z czasów pogańskich. Dlatego też musimy sięgnąć nieco głębiej. Jako, że do 15-ego wieku rzadko wykorzystywano chmiel w produkcji piwa, historia tego trunku również nie będzie pomocna.
Zatem co należy wziąć pod uwagę przy ustalaniu pochodzenia chmielu?
Moim zdaniem kluczowe są dwie rzeczy. Pierwszą z nich jest zastosowanie kulinarne. To jako pierwsze zostało odnotowane w pierwszym wieku przed naszą erą w okolicach starożytnego Egiptu.
To jednak nie określa jednoznacznie pochodzenia chmielu. Drugą kluczową kwestią jest naturalne występowanie chmielu. Moim zdaniem zdecydowanie bardziej wartościowe przy określaniu pochodzenia chmielu.
Nie jest to jednak takie proste. Pod tym kątem najczęściej wymienia się Japonię oraz Chiny.
Jeśli natomiast wierzyć encyklopedii Britannica to chmiel występuje naturalnie w pierwotnych odmianach w obu Amerykach, Europie oraz Azji. Wygląda na to, że chyba nigdy do końca się nie dowiemy…
Istnieje także inna możliwość. Możemy założyć, że chmiel występuje naturalnie niemal na całym świecie.
Krótka Historia Chmielu
Jako, że (nie) udało się wyjaśnić skąd pochodzi chmiel, możemy przejść do następnego punktu i nakreślić nieco jego historię. W pierwszej części artykułu wspomniałem, że oprócz piwa miał on również inne zastosowania.
W przeszłości włókna chmielu były wykorzystywane do produkcji lin i sznurów, a także płótna żaglowego. Pędy chmielu są naprawdę mocne i nie sposób ich przerwać kiedy roślina dojrzeje.
Kolejną ciekawostką może być fakt, że liście chmielu były wykorzystywane do barwienia tkanin.
Obecnie jedyną wartościową częścią chmielu jest jedynie jego owoc czyli szyszka.
Wszystko pozostałe jest traktowane jako odpad i ze względu na rozwój technologiczny raczej się to już nie zmieni.
Mówi się, że pierwsza uprawa chmielu powstała około 730 roku na terenie dzisiejszych Niemiec. Natomiast, pierwsze wzmianki dotyczące uwarzenia piwa z chmielem pochodzą z około 820 roku.
Polskie wzmianki o chmielu pochodzą z pieśni jeszcze z czasów pogańskich, więc zapewne grubo sprzed 966 roku. Zanim chmiel dotarł do Niemiec najprawdopodobniej był najpierw uprawiany w Polsce.
Niektóre źródła podają, że w nasze słowiańskie strony chmiel przybył z regionów Morza Kaspijskiego i Czarnego.
Jakby nie patrzeć to szmat czasu.
Popularność chmielu rosła stopniowo i raczej subtelnie. Nie był to zbyt często i chętnie wykorzystywany dodatek. Znacznie popularniejsze były mieszanki ziołowe.
Zanim chmiel zyskał ogromną popularność, znacznie popularniejsze były mieszanki ziołowe, które były wykorzystywane do nadawania smaków i aromatów.
Dopiero kiedy zorientowano się, że chmiel jest świetnym konserwantem zaczęto używać go w procesie warzenia znacznie chętniej. Zaczęto też doceniać jego przyjemną goryczkę.
Pomimo szczerych chęci, nie da się przedstawić historii chmielu bez odwołań do piwa.
Jest on nierozerwalnie związany z tymże napojem orzeźwiającym. I zapewne gdyby nie piwo to nigdy nie zostałby tak popularny. Ale takie rozważania to już temat na kolejny artykuł.
Podobnie jak dokładne kalendarium i historia chmielu w datach oraz wzmiankach w źródłach niemieckich, angielskich oraz wczesno-amerykańskich.
Damian
Uczący się całe życie pasjonat chmielu i miłośnik stanu skrajnego wyczerpania.
Współzałożyciel strony szyszkachmielu.pl
